Bolivia van Tupiza naar Cochabamba

Na een rustdag in Tupiza rijden we op 16 oktober naar Potosi 254 km verderop.  We stijgen flink. Op het hoogste punt vlak bij Potosi zijn we op 4361 meter. Potosi is een van de de hoogst gelegen steden ter wereld! Bij het binnenrijden zien we de berg Cerro Rico: Rijke Berg. Heel veel mijnbouw en het effect daarvan op de omgeving is zichtbaar. In 1544 werd hier bij toeval een enorme zilverader ontdekt. Er lag zoveel zilver, dat er de afgelopen vier eeuwen tonnen aan zilver is gewonnen. Omdat Spanje toen dit gebied koloniseerde, is er veel zilver per schip naar Spanje vervoerd. Een van die schepen werd door Piet Hein overvallen en zo kunnen wij het lied “Hij heeft gewonnen, gewonnen de Zil-ver-vloo-oooot” nu plaatsen. De werkomstandigheden voor de slaven en indianen in de zilvermijn waren erbarmelijk slecht en gevaarlijk, zodat velen stierven, terwijl de Spaanse bezetters slapend rijk werden. Het geld had de Spaanse koning nodig om de vele oorlogen (o.a. de 80 jarige oorlog) te kunnen financieren. Rond 1980 zag de Boliviaanse staat steeds minder heil in de exploitatie van de bijna uitgeputte mijnen, wat er uiteindelijk toe leidde dat alle staatsmijnen werden gesloten. Omdat er weinig andere economische alternatieven voor de mijnwerkers van Potosi waren, richten zij zelf coöperaties op. De zilvermijnen zijn nu dus nog steeds in bedrijf. De arbeidsomstandigheden zijn echter nog steeds erg slecht. 

De Unesco heeft de stad en omgeving van Potosi tot werelderfgoed uitgeroepen. Potosi heeft een mooi koloniaal centrum. We bezoeken de casa de Moneda, een plaats waar zilveren munten geslagen werden en die rond 1773 in gebruik werd genomen. De casa de Moneda is een enorm gebouw van 7570 m2. Gaande de Engelstalige rondleiding die we volgen, wordt duidelijk waarom. De Spanjaarden hadden er belang bij dat er een betrouwbaar betaalmiddel werd vervaardigd: zilveren munten. We zien dat er enorme houten machines, die overigens uit Europa kwamen, door “paarden”kracht werden aangedreven. Paarden bleken op deze hoogte echter niet goed te functioneren. Daarom werden er ezels ingezet, die in een tredmolen liepen en zo de enorme houten machines draaiende hielden. Nu begrijpen we waarom dit gebouw zo immens groot is! Naderhand schakelde men in het productieproces over op stoom, om vervolgens met behulp van elektromotoren de munten te blijven slaan. De munt is overigens niet meer in bedrijf, want men ging over op het drukken van papiergeld.

Ook bezoeken we hier een mooie kathedraal, waar we een privé-rondleiding krijgen. Heerlijk dat Margo een beetje Spaans spreekt, zo begrijpen we meer wat er uitgelegd wordt. We mogen ook de klokkentoren van deze kathedraal beklimmen. Al klimmend bekruipt ons steeds meer het gevoel dat we, onbedoeld, aan de voorrondes voor de olympische spelen voor senioren mee doen en dat we zeker als laatste zullen eindigen! We worden beloond met een prachtig uitzicht over de stad. Op de pleintje drinken we nog wat en Margo proeft haar eerste mate de coca. Coca wordt overal in Bolivia als thee gedronken, maar vooral op de hoogvlakte, omdat men het hier als een middel tegen hoogteziekte gebruikt.

Even buiten Potosie rijden we vervolgens naar een voormalige haciënda, dat nu een hotel en museum is. We bezichtigen daar het museum, wederom een privé-rondleiding. Deze haciënda is ruim 400 jaar gelden door een Frans echtpaar gesticht. De haciënda beschikt over een bibliotheek, waarvan het dood zonde is dat die boeken niet bewaard worden onder betere klimatologische omstandigheden. We krijgen een kijkje hoe de zeer welgestelde mensen van toen leefden. Daarna vragen we of we op de binnenplaats van de haciënda mogen overnachten. Na wat aarzeling krijgen we een goedkeuring en ook nog de sleutel om van een douche in een hotelkamer gebruik te maken! We maken een wandeling door dit kleinschalig agrarisch gebied. Margo maakt met verschillende vrouwen een praatje, soms kan/mag Charles dan een foto maken. Wat genieten we enorm van dit soort momenten. Geen toerist te zien en wij lopen hier lekker te kuieren in een zeer primitief dorpje. We zien veel lemen hutjes met golfplaten op het dak waar dan weer stenen op liggen zodat het dak bij wind ook blijft liggen. Bont aangeklede vrouwen die hun veestapel, lees 2 koeien, verplaatsen. Ook zien we met keien ommuurde plekken waar het vee, ezels, schapen, varkens of koeien, de nacht doorbrengen. Op deze hoogte groeien nagenoeg geen bomen. De vrouwen zijn traditioneel gekleed, maar we zien ook wat jonge meiden uit de bus stappen die redelijk westers gekleed zijn, soms met witte oortjes in, naar muziek luisterend. Na een rustige nacht op de haciënda hobbelen we weer via een kinderhoofdjes weg terug naar Potosi. We nemen lifters mee, een vrouw van 42 die groente in de stad wil kopen en 1 km verder een jongeman die onderweg naar school is. We maken achterin plaats en Margo probeert de Boliviaanse vrouw in de veiligheidsgordel te zetten. Dat lukt niet, ze is klein van stuk, heeft te korte benen, te brede heupen en draagt ook nog enorm veel onderrokken. Natuurlijk houdt zij haar hoed met zeer brede rand op. We lachen er allemaal hartelijk om en dan maar zonder gordel, zoals zij blijkbaar haar hele leven al gewend is.

Onderweg naar Sucre genieten we wederom een mooi landschap, stukken van het Andes gebergte. We zien echter ook wel heel veel afval langs de kant van de weg liggen, plastic flessen, blikjes, glas, plastic zakken enz. Daar tussen door lopen dan de nodige straathonden die wat voedsel hopen te vinden. Het feit dat er dan, in verschillende kleuren, tonnen voor gescheiden afval bij een parkeerplaats staan, mag blijkbaar niet baten. Al grazend langs de kant van de weg zien we het nodige vee lopen, schapen, geiten, een paar ezels en een enkele koe. Als we bij een tolstation stoppen, een houten huisje in het midden van de weg, vraagt iemand ¿Dónde? Dan noemen wij de plaats waar wij naar toe willen en dan dienen we tussen de 5 en 10 Bolivar betalen. Wanneer we dan met “groot” geld, Bs 100= €13,00 betalen, wordt dat briefje eerst tegen het licht gehouden. 100 km verderop wordt de weg aan beide kanten verspert door een touw. Margo naar het hokje toe, blijkt dat we nog iets voor het vervolg dienen te betalen. Daarna laat de mevrouw in het hokje het touw zakken en kunnen we verder. Ook het tanken gaat hier wel heel bijzonder. Op de pomp staat wat de prijs voor diesel is. Als wij aankomen rijden zien we het personeel al giechelen en overleggen. We dienen aan te geven waar we vandaan komen, met kopie van het paspoort. Daarna wordt de baas uit zijn kantoortje gehaald. Die geeft instructies hoe te handelen. De tank wordt vol gegooid, we krijgen een bonnetje met het tarief wat de Bolivianen dienen te betalen en... een tweede bonnetje wat de buitenlanders extra dienen te betalen. Het totaal van deze twee bonnetjes, 280% dienen we af te rekenen. Hoe lager we komen, hoe groener het landschap. We zien meer bomen, bloeiende struiken, rozen, hibiscus en bougainville. Het is lente, primavera!

Sucre, dat op 2700 m hoogte ligt, is formeel de hoofdstad van Bolivia. We staan daar een paar dagen in de achtertuin van een Boliviaans echtpaar. Aardige mensen, er zijn warme douches, toiletten en een keukentje. Midden in het centrum zodat we te voet de stad kunnen verkennen. Wederom een mooi koloniaal centrum. Margo bezoekt o.a. het Museo de arte indígena ASUR. Hun uitgebreide collectie van traditioneel weefwerk omvat veel textiel vanuit Jalqá en Tarabuco. Verder gaan we naar de plaatselijke overdekte markt en kopen daar groente, fruit, geitenkaas, noten, eieren en vlees. Ook zien we een plek waar schoenmakers bezig zijn. Charles trekt zijn schoen uit en Margo vraagt of hij het kapotte stiksel kan repareren. Oké en voor Bs 5 is het gefikst. Op zondag is er in Tarabuco, dat 65 km ten zuidoosten van Sucre ligt, een enorm grote en kleurrijke markt. We zien veel mannen en vrouwen in traditionele kleding lopen. De mannen dragen hier vaak gestreepte poncho’s met soms een soort zwarte helm als hoofddeksel. Dat gebruik stamt nog uit de tijd van de Spanjaarden. Buiten de souvenirs voor de toeristen op het plein, zien we in zijstraten de markt voor de lokale bevolking. Wat een kleurijk gebeuren! Moeders met hun kind achter op hun rug in een gekleurde doek, vrouwen die hun kind, tijdens het boodschappen doen, ook in een doek de borst geven. Mannen die coca bladeren kopen of een stapeltje sigaretjes die van coca bladeren zijn gerold. Dan weer zien we een oud vrouwtje die een lege plastic fles aan de verkoper geeft, die hem vervolgens met een trechtertje met doorzichtige vloeistof vult. Bij navraag blijkt het spiritus, dus brandstof, te zijn. Bij een oud vrouwtje koopt Margo één closetrol. We zien offerandes voor Pachamama te koop, voor een goede oogst of voor geluk. We verbazen ons over de vele “water” flessen die te koop worden aangeboden. Toen we goed keken, bleken het flessen met 96% alcohol te zijn. Die hebben we maar laten staan. Wel koopt Charles nog een warme muts. We passeren een plek waar een Dino-park is, er zijn hier heel veel dinosaurus sporen gevonden. Op een parkeerplaats zien we de wand waar heel veel sporen van Dinosaurussen nog zichtbaar zijn. Bijzonder. We sturen een filmpje naar de kleinkinderen.....

Wanneer we naar Incallatja, een Inca ruïne rijden, gaat het mis met de auto. We stijgen en wanneer Charles een auto inhaalt, slaat plotseling de motor af. Wij staan ongelukkig langs de kant van de weg. Charles loopt de heuvel op om een betere plek te zoeken en .... daar komt hem opeens een Nederlands nummerbord tegemoet. Charles gebaart ze te stoppen en zo maken we kennis met Gerard en Betty, overlanders pur sang. Gerard heeft verstand van auto’s. Hij sleept ons met zijn Toyota land cruiser naar een garage in de buurt. Met zijn technische kennis gaat hij vol goede moed aan de slag om uit te sluiten wat het niet is. Helaas geen resultaat. We worden vervolgens door hem naar een vlakke plek langs de kant van de weggesleept. Daar overnachten we met elkaar. Margo verzorgt de maaltijd, een grote rauwkost salade, ei en gebakken rijst met ui. Ook Anne en Maarten zijn inmiddels onze kant opgekomen. Het is een koude avond buiten. Do as the locals do! We slaan al onze dekens die we hebben om. Zo hebben, langs de kant van de weg met wat wijn, met zijn allen toch een gezellig avond. De volgende dag worden we met een sleepwagen “grúa coche” naar een dorpje  verderop gebracht. De auto wordt uitgelezen en dan... worden we met mankracht weer naar buiten geduwd om daar, in een rustige wijk, te overnachten. We slapen slecht! De dag erop wordt duidelijk dat hier het probleem ook niet opgelost kan worden. We skypen eindeloos naar Volkswagen camper centrum, in Amersfoort, krijgen allerlei tips, maar ook daarmee krijgt de plaatselijke garage de auto niet aan de praat. Wij zoeken internet af, VW garage in La Paz 500 km naar het westen en een in Santa Cruz, 450 km naar het oosten! Het  zijn moeilijke dagen voor ons. We maken ons zorgen over hoe dit opgelost kan worden.  Een sleepwagen regelen in het Spaans is één, maar communiceren in het Spaans over allerlei technische zaken blijkt ook zeer vermoeiend. We bellen naar La Paz, naar de officiële VW dealer, waar Margo een aantal keren naar een Engelssprekend persoon vraagt. En dan...... eindelijk komt er een Engelssprekende medewerker aan de lijn, waar we ons probleem aan uit kunnen leggen. Hij adviseert ons een officiële VW werkplaats in de “buurt” in Cochabamba. Dus daar naartoe met “grúa coche numero dos”. De bus wordt er opgetakeld, Charles moet in de bus, achter het stuur blijven zitten (hobbelen) en Margo mag voorin de cabine. In de cabine wordt duidelijk dat de Bolivianen geen veiligheidsgordels om doen, sterker nog, ze zitten er niet eens in. Uiteindelijk komen we na twee uur rijden in het donker bij de VW garage in Cochabamba aan. Ze hebben op ons gewacht: de Engelssprekende manager en chef werkplaats! Onze bus gaat naar binnen en wij worden met een pick-up auto, Charles achterin het bakje met de bagage, door de manager bij een hotel in het centrum afgezet. Anne en Maarten zijn de afgelopen dagen in de buurt gebleven om ons bij te staan. Inmiddels wordt duidelijk dat deze reparatie nog wel een flinke tijd kan duren. Tijdens een gezellig etentje besluiten we, omdat het nu eenmaal is zoals het is, dat Maarten en Anne doorgaan richting Peru en wij wel zien hoe het verder loopt. Het is jammer om afscheid te moeten nemen. Tijdelijk, zeggen wij tegen elkaar! Dagelijks gaan wij nu “op ziekenbezoek” naar onze bus. Na twee werkdagen wordt vastgesteld, een groot deel van de motor is inmiddels gedemonteerd en ligt in onderdelen om de bus heen, dat een olielekkage in de turbo de oorzaak van het probleem is. Ze zeggen dat ze het kunnen repareren.........., maar dat zal zeker nog een week in beslag nemen. We hebben inmiddels via AIRBNB een apartement geregeld.
 

Hoe wij weer verder gaan, laten wij jullie weten in een volgend verslag.